Harlan County U.S.A. (1976)
regie: Barbara Kopple
Deze Oscarwinnende documentaire volgt de Duke Power Company-mijnwerkersstaking in Harlan County, Kentucky, in de jaren 70. Barbara Kopple filmde 13 maanden lang de strijd van de mijnwerkers en hun families tegen het bedrijf dat weigerde hun vakbond te erkennen. De beelden tonen de harde realiteit: geweld, intimidatie, armoede en de onwrikbare vastberadenheid van arbeiders die vechten voor hun rechten.
October Sky (1999)
regie: Joe Johnston
Coalwood, West Virginia, 1957. Homer Hickam groeit op in een mijnwerkersgemeenschap. Van hem wordt verwacht dat hij net als zijn vader in de mijnen zal gaan werken. Maar na het zien van de Spoetnik besluit Homer raketten te bouwen. October Sky is een inspirerend verhaal over hoe je je eigen koers kan bepalen, en toont tegelijkertijd het harde labeur van de mijnwerkers. Hoop en melancholie gaan hand in hand in deze ontroerende verfilming van een verdwijnende industrie.
Matewan (1987)
regie: John Sayles
West Virginia, 1920. Mijnwerkers proberen een vakbond op te richten, maar de CEO’s zetten stakingbrekers in om de beweging te breken. Spanning loopt op tot een gewelddadige confrontatie in het stadje Matewan. John Sayles maakt een sobere, maar krachtige film over klassenstrijd en solidariteit. De cinematografie van Haskell Wexler toont de schoonheid en de wreedheid van het mijnwerkersbestaan. Matewan herinnert aan de gewelddadige geschiedenis van arbeidersrechten in Amerika en eert degenen die hun leven gaven voor betere arbeidsomstandigheden.
Nomadland (2020)
regie: Chloé Zhao
Na de sluiting van de gipsfabriek in Empire, Nevada, verliest Fern alles: haar baan, haar huis, haar gemeenschap. Ze wordt een moderne nomade die door Amerika reist in haar busje. Chloé Zhao's film gaat niet over mijnwerkers, wel over de nasleep van de-industrialisatie, want wat gebeurt er nadien met de mensen wanneer de fabrieken sluiten en de gemeenschappen uiteenvallen? Frances McDormand geeft een ingetogen maar krachtige vertolking, bekroond met drie Oscars, waaronder Beste Film en Beste Regisseur.
Snow White and the Seven Dwarfs (1937)
regie: David Hand
Walt Disney's eerste lange animatiefilm Sneeuwwitje veranderde de cinema voorgoed. Maar achter de magische beelden schuilt ook een verhaal over arbeid: de 7 dwergen werken dag in dag uit in een diamantmijn. Met hun pikhouwelen en karretjes zingen ze 'Heigh-Ho', een lied dat de repetitieve routine van mijnarbeid omarmt maar ook romantiseert. Disney toont de mijn als een sprookjesachtige plek vol glinsterende edelstenen, ver verwijderd van de donkere realiteit van echte mijnschachten. Toch herkennen we het ritme van industrieel werk: de dagelijkse mars naar de mijn, het zwoegen onder de grond, de uitputting aan het eind van de dag.
How Green Was My Valley (1941)
regie: John Ford
Nu even naar de andere kant van de oceaan: How Green Was My Valley speelt zich af in Wales en vertelt een universeel verhaal over mijnwerkersgemeenschappen. Door de ogen van de jonge Huw Morgan zien we hoe een vallei langzaam wordt opgeslokt door de kolenmijnen. Regisseur John Ford toont de trotse arbeid, maar ook de gevaren: ongelukken, armoede en de teloorgang van een gemeenschap. De film won vijf Oscars, waaronder Beste Film, en blijft een klassieker over de tol van industrialisatie.
